BEDİÜZZAMAN SAİD NURSİ

(05 OCAK-12 MART 1878 - 23 MART 1960)

Gençlik ve Tahsil Hayatı: I. Meşrutiyet Devri (1878-1908)

Bediüzzaman Said Nursî'nin doğduğu yıl Osmanlı Devleti Balkanlar ve Kafkasya'da Rusya ile savaşmaktadır. Osmanlı tarihçilerinin Rumî takvime göre 93 Harbi diye adlandırdığı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, hem Osmanlı Devleti, hem de Batılı devletler için yeni bir dönemi teşkil edecek kadar önemlidir.

Rusya'nın Sırpları kışkırtmasıyla, Bosna-Hersek ve Karadağ'da başlayan isyanlar, Osmanlı Devletiyle birlikte Avrupa'nın yarısını etkileyecek bir savaşa yol açtı. Bu sırada Osmanlı devleti meşrutiyeti ilân etmiş; siyasî, sosyal ve ekonomik alanlarda büyük değişikliklere yol açacak bir "anayasal parlamenter sistem" yürürlüğe koymuştu. Nisan 1877'de Rusya'nın savaş ilânıyla, Kafkas ve Balkan cephelerinde başlayan çarpışmalar, Osmanlı kuvvetlerinin sürekli geri çekilmesiyle sonuçlandı. Ruslar batıda Plevne'yi düşürdükten sonra Balkanları boydan boya istilâ ederek İstanbul'a 18 km uzaklıktaki Yeşilköy'e kadar gelmiş, doğuda Ardahan, Oltu, Kars'ı alarak Erzurum'a girmişti.

Bu esnada Osmanlı'da ekonomik kriz had safhadaydı. Halk fakirlik ve salgın hastalıklardan ayakta duramaz hâle gelmişti. Parlamento devam etmekte olan savaş yüzünden sağlıklı çalışamadığı, ülkenin acil çözülmesi gereken sorunlarına çözüm üretemediği için çalışmalarına ara vermişti.

Savaşın sonunda Yeşilköy'de imzalanan Ayastefanos Antlaşmasıyla Osmanlı, Balkanlar ve Avrupa'daki topraklarının neredeyse tamamına yakınını kaybetmişti. Tuna cephesinde Romanya, Sırbistan, Karadağ bağımsızlık elde etmiş ve Bulgaristan Prensliği kurulmuştu. Kafkas cephesinde ise Batum, Kars, Ardahan ve Doğubayazıt Ruslara bırakılmıştı. Osmanlı Devletinin ödemesi gereken ağır savaş tazminatı uzun yıllar süren ekonomik çöküntüye yol açmıştı. Anlaşmadan sonra terk edilen topraklarda yaşayan Müslüman ve Türk nüfusun, zor şartlar altında gerçekleşen göç dalgası ülkedeki durumu daha da ağırlaştırmıştı.

Bediüzzaman Said Nursî, yeni bir devrin başlangıcı sayılan bu gelişmeler yaşanırken dünyaya geldi. 1878'de[1] Bitlis'in Hizan ilçesinin Nurs köyünde doğan Bediüzzaman, ilk eğitimini ağabeyi Molla Abdullah'tan aldı.

Tağ köyündeki medresede öğretim hayatına küçük yaşta başladı. Tahsil hayatı boyunca, birçok medresede kısa sürelerde bulunarak ders aldı. Bu süre zarfında medrese eğitiminin temeli olan sarf ve nahiv kitaplarını "İzhar"a kadar okudu. Sonunda, Doğubayazıt'ta bulunan Şeyh Mehmet Celâlî'nin medresesinde üç ay süren bir eğitim gördü. Burada, medrese eğitiminde yer alan kitapların yanında pek çok başka kitabı da okudu. İcazetini alarak Doğubayazıt'tan ayrılan Said Nursî, son derece hareketli geçen tahsil hayatında, çok genç yaştayken klasik medrese eğitiminin sınırlarını aşan engin bir birikime sahip oldu.